Con mucho gusto

Pasen

Pasen in Spanje wordt heel anders gevierd dan in Nederland. Waar in Nederland de paashaas de eieren in de tuin verstopt en iedereen wel een schaaltje met chocolade eieren heeft staan, is Pasen in Spanje het belangrijkste religieuze feest dat er is. Welk deel van Spanje je ook maar bezoekt, overal zal je tijdens ‘Semana Santa’ ( de Heilige Week) processies kunnen zien langstrekken. Ook worden er geschenken uitgedeeld. Zo geven peetooms en tantes op Palmzondag ‘Tortell de Rams’ aan hun petekinderen. ‘Tortell de Rams’ is een ring van zoet brood die rijkelijk versierd is met gekristalliseerd fruit. Aan het einde van die week, op Paaszondag, wordt de ‘Mona de Pascua’ gegeven. Deze wordt door het hoofd van de familie aangeboden. Het is een rijk versierde taart van eierdeeg, versierd met figuurtjes van chocolade die een lokale scene uitbeeld.

Semana Santa

Maar bij Pasen gaat het natuurlijk niet alleen om eten. In tegenstelling tot de Midden-Europese stille week met strenge geboden tot inkeer en onthouding, is de Spaanse ‘Semana Santa’ een religieus volksfeest. Heidense gebruiken, die het ontwaken van de natuur na de winter vieren, vermengen zich met het Christelijke opstandingsverhaal. Dit wordt op indrukwekkende manier geënsceneerd met veel vertoon van vroomheid. De ‘Samana Santa’ met de grote boetedoening begint op Palmzondag en eindigt op Paaszondag met een uitgebreid feest..

Elke streek heeft zijn eigen gebruiken. De viering in Murcia is ongetwijfeld de meest barokke van het hele land. Na de klaagzangen in de ochtendschemering bepalen tunieken en puntmutsen in allerlei mogelijke kleuren het straatbeeld. De mensen die deze dragen vormen een eindeloze stoet, samen met trommelaars, crucifixen; reusachtige op karren vastgesjorde misthorens en uiteraard de ‘Pasos’. Een levensgrote, uit hout gesneden, heiligenbeeld, dat op de schouders van gelovigen door de straten gedragen wordt. De stad Girona heef wel de meest ongebruikelijke processie van de regio. Er zijn verschillende groepen ‘comfaris’ die allemaal deel uit maken van de processie en hun eigen traditionele boetelingegewaden dragen. Dit zijn lange gewaden voorzien van een hoge puntige capuchon in verschillende kleuren. Diegene die deze gewaden dragen beelden diegene uit die Christus gedood hebben. Hun gezichten zijn daarom ook bedenkt. Wat typisch is voor Girona is dat alle boetelingen ieder een wagentje voortduwen met een afbeelding van Christus. Sommige leden van deze ‘comfaris’ leiden de processie in andere kleding. Zij gaan gekleed als Romeinse legionairen. Dit heeft te maken met de Romeinse aanwezigheid bij de kruisiging van Jezus.

In Verges, een stadje in de buurt van Girona, heeft ‘Samana Santa’ een eigen uniek evenement. Op Heilige Donderdag voeren de mannen van het stadje de ‘dansa de la mort’ uit. De dans van de dood. Vergas is de enige plaats in heel Spanje die deze, in de middeleeuwen heel gebruikelijke dans, nog in ere houdt. De mannen kleden zich als skeletten en dragen zeisen met zich mee. Ze worden begeleidt door trommels. Ze dansen door de straten. De trage danspassen die ze maken op het ritme van de trommels geven de avond een duistere sfeer. Na deze dans, die ons aan onze sterfelijkheid moet herinneren, draait de sfeer om in een vreugdevolle stemming als de ochtend van Paaszondag aanbreekt. Deze dag wordt dan met muziek en vuurwerk ontvangen.

Veel broederschappen (voortkomend uit het beroep dat je hebt) lopen op traditionele strooien schoenen en in oude tuinmanskostuums, die ze onder hun pij dragen. Langs de route die de processie volgt, bieden rondtrekkende handelaren een groot assortiment aan zoetigheden te koop aan, zoals zuurstokken, geglaceerde appels, geroosterde amandelen en suikerspinnen. Eigenlijk mogen ze het tijdens dit feest niet verkopen, maar weggeven onder het motto: wie in de stille week geen zoetigheid uitdeelt, krijgt geen vergeving en kan het Koninkrijk Gods niet binnengaan. Daarom tasten de leden van de broederschappen telkens opnieuw in hun ‘barrigas’ (dikke buiken van de samengebonden zakken snoep) om alle lekkernijen uit te delen. Maar de verkoop van al dat lekkers wordt eveneens gedoogd.

Het is gebruikelijk na de optocht, in gezellig samenzijn met familie en vrienden het

geboden spektakel te bespreken onder het genot van diverse gerechten. Elke landstreek kent daarvoor zijn eigen gerechten. In Murcia zijn dit een groentestoofpot (menestra murciana) en stokvisballetjes ( albundigas de bacalao). Ook in andere streken staat in de ‘Semana Santa’ voornamelijk vis (stokvis) op het menu. Er mag in die tijd geen vlees gegeten worden. Maar wel veel groente zoals gebakken en gevulde paprika’s, salades en eiergerechten behoren tot de typische kost van de stille week. Ook worden er, per streek verschillend, traditionele tapas bereid zoals de ‘torrijas’. Een in olie gebakken brood met suiker, kaneel en honing. Of de ‘hornazo’ (Catelaans brood) gevuld met chorizo, kaas en een hardgekoot ei. ‘Bartolillos’ (ook een tapas) is gebak gevuld met room. Een traditioneel gebruik in sommige streken is met Pasen een hardgekookt ei op het voorhoofd van een goede vriend kapot slaan.

Tijdens de processies dragen de mensen een palmtak. Een prachtig met de hand bewerkt stuk palmstam. Met opzet wordt de stam van deze boom gebruikt omdat deze nog blank (geel) is en niet groen zoals de bladeren. Deze takken kunnen varieren in grote. Voor de kinderen is er een tak van enkel tientallen centimeters groot terwijl deze voor volwassenen wel manshoog kunnen zijn.

Bron: Marjan van den Dorpe, Onder de Spaanse zon.